به گزارش نفت ما،محمد‌حسین بابالو: پس از رسیدن قیمت نفت به یک ثبات نسبی هنوز قیمت‌های پیشنهادی محصولات پلیمری در مسیر کاهش قرار دارد. کاهش قیمت‌های پیشنهادی تولیدکنندگان بزرگ برای کسب سهم بازار بیشتر هم اکنون به یک رقابت خطرناک بین عرضه‌کنندگان تبدیل شده که از آن به جنگ پتروشیمی‌ها یاد می‌شود. در صورتی تولیدکنندگان بزرگ در جهان از این رقابت برای کاهش قیمت‌ها تبعیت نکرده در برابر آن با‌ثبات قیمت‌های پیشنهادی و یا کاهش حجم عرضه موضع‌گیری کنند سابیک عربستان و سایر شرکت‌های مشابه نمی‌توانند تمامی نیاز بازار را تامین کنند و بازار با کسری تقاضا به نسبت عرضه رو‌به‌رو خواهد شد. از سویی سابیک خود نیز مشکلاتی از جمله کاهش سودآوری و کاهش ارزش سهام داشته و بیش از این نمی‌تواند به این بازی ادامه دهد.  با توجه به کاهش قیمت نفت و سایر محصولات پتروشیمی شاهد عقب‌نشینی بسیاری از خریداران بودیم که انتظار کاهش بیشتر قیمت‌ها را داشته‌اند. این در حالی است که برخی از تولیدکنندگان با محوریت سابیک عربستان نیز با کاهش قیمت‌های پیشنهادی خود تلاش داشته و دارند تا سهم بازار بیشتری را به خود اختصاص دهند که این رویکرد به کمک پایین بودن قیمت تمام شده به جنگ پتروشیمی‌ها معروف شده است. با توجه به تلاش سابیک عربستان برای کاهش قیمت‌های پیشنهادی ذکر این نکته ضروری است که این شرکت در کنار سایر تولیدکنندگان عربستان توان تغذیه کامل بازار را ندارند و در صورتی که برخی از صادرکنندگان بزرگ کشورمان در برابر این اقدام با کاهش حجم عرضه یا عدم پذیرش قیمت‌های پایین فعلی مقاومت کنند قطعا بازار با کاهش حجم عرضه در برابر تقاضا رو به رو خواهد شد که می‌تواند قیمت‌ها را مجددا وارد فازهای پیشین کند. 
پس از مرگ پادشاه عربستان قیمت نفت اندکی افزایش یافت و به نظر می‌رسد که کاهش شتابان این نرخ متوقف شده و انتظار به ثبات رسیدن این بازار وجود دارد. البته هنوز هم قیمت برخی از فرآورده‌های نفتی مخصوصا نفتا به‌عنوان مواد اولیه و خوراک مایع مهم صنعت پتروشیمی به ثبات نرسیده است. در این دوره شاهد شکسته شدن کف قیمتی 400 دلاری نفتا برای اولین بار از مارس 2009 تاکنون بودیم که باعث شد قیمت این کالا به 359.50 دلار در هر تن در اروپای شمال‌غربی برسد. هنوز این کاهش قیمت‌ها تاثیر خود را بر کاهش قیمت تمام شده محصولات پلیمری بر جای نگذاشته است. این در حالی است که بسیاری از تولیدکنندگان که قیمت تمام شده آنها تاثیر کمتری از نوسان قیمت‌های جهانی می‌پذیرد با کاهش شدید قیمت‌های پیشنهادی خود تلاش داشته و دارند که بازارهای رقیب را در ضعف قیمت‌های فعلی از آن خود کنند. رخدادی که در ادبیات رسانه‌ای هم اکنون به جنگ پتروشیمی‌ها معروف شده است. با توجه به فرآیندهای پیچیده تولیدی در اقصی نقاط جهان از جمله تولید اولفین‌ها در برج‌های بخارشکن و سپس انتقال آنها با کپسول و نهایتا تولید پلی‌اولفین‌ها با محوریت شرق آسیا، تولید پلیمرهای پیشرفته همچون پلی‌پروپیلن‌ها از زغال‌سنگ و همچنین تولید مستقیم از گاز استخراج شده از شیل گازها در آمریکای شمالی یا تولید از گاز طبیعی با قیمت‌های تمام شده بسیار پایین در کنار حجم بالای سرمایه‌گذاری‌ها و طرح‌های توسعه باید رقابت در بازارهای مصرف را بسیار قدرتمند ارزیابی کرد وتلاش برای حفظ بازار فعلی و تصاحب بازار رقبا را یکی از ساده‌ترین رویکردهای تولیدکنندگان بزرگ جهانی به شمار آورد. این شرایط که با کاهش روزشمار قیمت‌های پیشنهادی هر روز وارد فاز جدیدی می‌شود هنوز هم در بین برخی از مسوولان منتقدان قدرتمندی دارد. البته شاید تصاحب بازارهای داخلی ایران و تصاحب سهم بازار تولیدکنندگان کشور بیش از حد بدبینانه باشد ولی تلاش رقبای جهانی برای کسب سهم بازار محصولات صادراتی کشورمان یکی از واقعیت‌های این روزهای بازارهای جهانی است. چندی پیش عباس شعری‌مقدم در گفت‌وگو با خبرگزاری تسنیم، در پاسخ به این سوال که برخی معتقدند عربستان جنگ قیمت‌ها را بعد از بازار نفت در بازار محصولات پتروشیمی هم آغاز کرده با استناد به قوانین ضد دامپینگ گفت: جنگ کاهش قیمت در بازار جهانی پتروشیمی رخ نداده است و نخواهد داد. مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی خاطرنشان کرد: در صورتی که عربستان قیمت محصولات پتروشیمی خود را زیر قیمت بازار عرضه کند، این کشور عربی بر اساس قانون دامپینگ شامل جریمه بین‌المللی می‌شود. 
واقعیت آن است که با توجه به قیمت‌های بسیار پایین خوراک گاز در عربستان یا قیمت تمام شده پایین تولیدات پتروشیمی در این کشور در کنار امکان استفاده از ساز و کارهای پولی بسیار آسان در جهان با نرخ بهره نزدیک به صفر برای سرمایه‌گذاری‌ها، شاید هیچ تولیدکننده مشابهی به جز رقبای منطقه‌ای در خلیج فارس نتواند قیمت‌های تمام‌شده پایینی همچون سابیک عربستان داشته باشد. 
تجربه نشان داده که کاهش قیمت نفت با کاهش قیمت‌ها در بازار محصولات پلیمری حداکثر تا دو ماه تاخیر زمانی خواهد داشت. از طرفی با توجه به ضعف تقاضا در کنار دورنمای ضعیف بازار در هفته‌ها و ماه‌های پیش رو به نظر می‌رسد در کنار ادامه شرایط ضعیف فعلی و رقابت برای فروش، احتمال کاهش بیشتر قیمت‌های پیشنهادی و نهایتا افت دست‌ساخته نرخ‌ها در بازار متصور باشد، بنابراین باید در برابر آن موضع احتیاطی گرفت. 
به‌عنوان مثال در بازارهای جهانی قیمت انواع پلی‌پروپیلن‌ها نزدیک به هزار دلار در هر تن مخابره می‌شد، ولی در پایان هفته گذشته کف روانی هزار دلار برای بسیاری از گریدها شکسته شد تا قیمت 950 دلار در هر تن نیز ثبت شود. هم‌اکنون قیمت پلی‌پروپیلن عربستان برای تحویل بار کشتی در منطقه بین 950 تا 960 دلار در هر تن پیشنهاد می‌شود که به نسبت ماه پیش و قیمت‌های 1035 تا 1050 دلار در هر تن یک کاهش قیمت شدید را نشان می‌دهد. البته آخرین آمارها نشان می‌دهد که قیمت‌های پیشنهادی در آسیای جنوب شرقی به 960 دلار هم کاهش داشته که نشان‌دهنده سرایت کاهش قیمت‌ها به سایر بازارهای جهانی است. از سویی با توجه به افزایش قیمت پروپیلن در بازارهای شرقی هزینه تولید پلی‌پروپیلن‌ها افزایش یافته که در کنار کاهش قیمت‌های پیشنهادی به عقب‌نشینی برخی از تولیدکنندگان منتهی خواهد شد. تمامی این موارد در حالی است که برخی تجار در بازارهای ترکیه حتی از پیشنهاد قیمت‌هایی نزدیک به 820 تا 850 دلار نیز از سوی سابیک عربستان خبر داده‌اند که رخداد مهمی به شمار می‌رود. 
با توجه به این موارد باید جنگ پتروشیمی‌ها را جدی‌تر گرفت و در برابر آن کاری کرد. در این بین ذکر این نکته ضروری است که عربستان به تنهایی 59درصد از صادرات کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس (GCC) را به خود اختصاص داده و پس از آن قطر، عمان، کویت، امارات متحده عربی و بحرین در جایگاه‌های بعدی قرار می‌گیرند. این در حالی است که در سال 2012 عربستان به تنهایی 56 درصد از ظرفیت تولید پلی‌اولفین‌های کشورهای منطقه را به خود اختصاص داده بود و این کشور 75 درصد از درآمد صنایع پتروشیمی را کسب کرد. با توجه به این موارد باید گفت که سابیک در کنار توان اجرایی و بازاریابی و بازارسازی گسترده خود و حتی به همراه سایر تولیدکنندگان این کشور نمی‌توانند بازارهای هدف را به تنهایی تامین کنند، بنابراین سایرین نیز باید در این بین در کنار سابیک قرار بگیرند، در صورتی که به هر دلیل برخی از تولیدکنندگان بزرگ و اصلی از عرضه خودداری کنند بازار با تضعیف عرضه رو به رو خواهد شد، بنابراین کاهش قیمت‌های پیشنهادی به تنهایی نمی‌تواند بازار را کاهشی کند و وقفه‌ای در عرضه رخ خواهد داد. 
از سویی سابیک به میزانی که خودنمایی می‌کند توان اعمال قدرت در بازار را ندارد، زیرا در فصل پایانی سال 2014 سودآوری این شرکت به شدت کاهش داشته است. آمارها نشان می‌دهد که سودآوری سابیک عربستان در فصل پایانی سال با کاهش 29 درصدی به نسبت سال قبل به 4.36 میلیارد ریال عربستان معادل با 1.16 میلیارد دلار رسیده است. میزان فروش این شرکت نیز در فصل پایانی سال 2014 به نسبت سال قبل از آن و با فرض افزایش ظرفیت تولید، 10 درصد کاهش داشته که باعث شد سودآوری این شرکت در سال 2014 به نسبت سال قبل از آن 7 درصد کاهش داشته باشد. این موارد تاکنون به کاهش ارزش سهام سابیک در بورس عربستان منجر شده است. از طرفی با توجه به برنامه‌ریزی‌های این شرکت برای افزایش سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مختلف تا سال 2014 در عربستان، چین و آمریکای شمالی به نظر می‌رسد که سابیک به سرمایه‌های بیشتری نیاز دارد، بنابراین چندان نیز توان بلندپروازی‌های افسارگسیخته را آن‌گونه که نشان می‌دهد نخواهد داشت. 
با توجه به تمامی این موارد در صورتی که سایر تولیدکنندگان بزرگ از جمله شرکت‌های پتروشیمی بزرگ داخلی مدت زمان محدودی را با کاهش حجم عرضه‌های صادراتی خود یا تبعیت از قیمت‌های پایین فعلی به تعویق بیندازند قطعا بازار به سمت کاهش بخش عرضه حرکت کرده و قیمت‌ها به سرعت متعادل خواهد شد. این در حالی است که در بازار داخلی نیز به تبع کاهش قیمت‌های پایه انتظار افزایش حجم تقاضا وجود دارد که پس از ضعف حجم معاملات در دو هفته گذشته در بورس کالا می‌توان انتظار خودنمایی مجدد تقاضای تجمیع شده پیشین را داشته باشیم. 

منبع: روزنامه دنیای اقتصاد