به گزارشنفت ما، مدیرعامل پالایشگاه لاوان با تاکید بر نقش آموزش در تسریع در اجرای پروژه‌های پالایشی گفت: طولانی شدن پروسه صدور مجوزها و تامین مالی تاثیر قابل توجهی بر کاهش سودآوری این پروژهها دارد.
اصلی‌ترین راهبرد پرهیز از خام فروشی نفت و میعانات گازی ایران در راستای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی توسعه صنعت پالایش کشور است. با این وجود، توسعه ظرفیت پالایشی ایران با چالش‌های متعددی روبروست که بخشی از آن به سیاست‌گذاری و ذهنیت و نوع نگاه مسئولان و بخش دیگر به چالش‌های حوزه اجرا باز می‌گردد.
یکی از ظرفیت‌های قابل اتکای کشور برای توسعه ظرفیت پالایشی، پالایشگاه‌های موجود و فعال کشور هستند که با توجه به در اختیار داشتن تجربه، زیرساخت‌های فنی، نیروی انسانی متخصص و همچنین منابع مالی می‌توانند پروژه‌های افزایش ظرفیت پالایشی و ارتقای تکنولوژی را در کشور عملیاتی کنند.
به همین دلیل، توجه به مشکلات مهم و اساسی شرکت‌های موجود پالایشی کشور یکی از نقاط آگاهی بخش درباره چالش‌های توسعه ظرفیت پالایشی اعم از احداث پالایشگاه‌های جدید و افزایش ظرفیت پالایشگاه‌های موجود خواهد بود.
برای آگاهی از چالش‌های موجود بر سر راه پالایشگاه‌های کشور در راستای توسعه ظرفیت پالایشی با محمدعلی دادور مدیرعامل پالایشگاه لاوان به گفت‌وگو نشستیم. دادور بر نقش آموزش مدیران در تسریع در اجرای پروژه‌های پالایشی تاکید زیادی دارد و می‌گوید طول کشیدن پروسه صدور مجوزها و تامین مالی تاثیر قابل توجهی بر کاهش سودآوری پروژه‌های پالایشی دارد چنانکه وقتی یک پروژه را تعریف می‌کنید شاید اگر امسال آن را اجرا کنید سودآور باشد اما سال آینده یا دو سال بعد سودآور نباشد یا توجیه اقتصادی نداشته باشد.
فارس: به عنوان اولین سؤال نوع روابط بخش دولتی صنعت نفت درباره اجرای پروژه‌های پالایشی با پالایشگاه‌ها چگونه است؟
دادور: هیچ اجباری در خصوص استفاده از شرکت‌های دولتی برای اجرای پروژه‌های پالایشی وجود ندارد. چنانکه ما در لاوان پروژهها را خودمان انجام داده‌ایم. الان اگر بتوانیم منابع مالی را تأمین کنیم خودمان پروژهها را اجرایی می‌کنیم.
فارس: طبعا از اجرای این پروژهها انتظار سودآوری دارید. هزینه اجرای این پروژهها نسبت به نرم جهانی چقدر است؟
دادور: پروژهها در کشور تا حدودی گران‌تر از بیرون ایران اجرا می‌شود اما اگر پروژه گران‌تر تمام می‌شود چیزهایی به دست می‌آوریم. در کشورها عربی پروژهها را اروپایی‌ها انجام می‌دهند اما در ایران فکر ایرانی مطرح است و بنا نیست از ابتدای کار همه چیز باب طبع ما باشد و خواه ناخواه تاوان‌هایی بابت آموزش می‌دهیم. باید همه چیز را کنار هم دید.
ما قبول داریم که پروژه‌های ما نسبت به نرم جهانی گران‌تر است اما باید نسبت به تقلیل هزینه‌ها کار کنیم. نقش آموزش در شرکت‌های خصوصی و دولتی ما باید خیلی جدی‌تر گرفته شود. بدون آماده کردن محیط آموزش نمی‌توان پروژه را بدون نقص و با کمترین هزینه اجرا کرد. تنها در صورتی می‌توانیم درباره کاهش هزینه‌ها کاری انجام دهیم که به آموزش توجه ویژه کرده باشیم. این مسئله باید مد نظر همه مدیران دولتی و خصوصی قرار بگیرد.
درباره روابط ما با پالایش و پخش و وزارت نفت هم با تشکیل اتحادیه صنفی صنعت پالایش به سمت و سویی حرکت می‌کنیم که منافع عمومی کشور حفظ شود.
*مجوز صادرات نفتای سنگین را برای اولین بار در بخش خصوصی گرفتیم
فارس: اگر شما بخواهید یک طرح افزایش ظرفیت یا بهبود کیفیت اجرا کنید برای گرفتن مجوزها و طراحی پایه آزادی عمل دارید و هرگونه مجوزی که بخواهید می‌توانید به راحتی اخذ کنید؟
دادور: در همه صنایع باید مجوزها از ادارات ذیربط اخذ شود. باید تلاش کنیم رویه‌ها آسان‌تر شود. اما اگر بتوانیم مجموعه‌های دولتی را توجیه کنیم گرفتن مجوز کار آسانی است.
پالایشگاه نفت لاوان با پالایش و پخش وارد مذاکره شد و مجوز صادرات نفتای سنگین را گرفت،چون ما برای این کار توجیه داشتیم. آقای کاظمی معاون محترم وزیر هم از این کار استقبال کردند و ما توانستیم برای اولین بار در کل کشور صادرات نفتای سنگین توسط بخش خصوصی را انجام دهیم. اگر کسی بخواهد با من در پالایشگاه کار کند تا وقتی نتواند مرا توجیه کند با او کار نخواهم کرد. در مورد نهادهای بالادستی هم همین‌گونه است.
فارس: قبلا مصرف این نفتا کجا بود؟
دادور: نفتا خوراک پتروشیمی‌ها و واحدهای بنزین‌سازی است. قبلا این محصول توسط وزارت نفت صادر می‌شد اما الان در بورس انرژی نفتای صادراتی لاوان برای صادرات فروخته شد. ما موافقت پالایش و پخش را برای صادرات نفتا از هر روش که لازم باشد گرفتیم و هیأت مدیره درباره انتخاب شیوه صادرات از طریق بورس انرژی تصمیم‌گیری کرد.
من قبول دارم هزینه‌ها بالا است اما با بهبود شرایط تحریم‌ها از هزینه‌ها نیز تا حدودی کاسته خواهد شد و در عین حال تأکید بر آموزش نیروی انسانی در این باره تأثیر بسیار زیادی خواهد داشت. کما اینکه ما خارج از پالایشگاه لاوان محیطی را برای آموزش آماده می‌کنیم تا مدیران در خارج از محیط کاری و با فراغت بال آموزش ببینند.
*پروسه اخذ مجوزها از پالایش و پخش طولانی است
فارس: اگر بخواهید پالایشگاه لاوان را توسعه دهید چالش‌های این کار را چه مواردی می‌دانید؟
دادور: به هر حال چالش‌هایی پیش روی ماست که به بعضی از آنها می‌توانم اشاره کنم. اولین مسئله تأمین منابع مالی است اخذ مجوزهای اولیه نیز در صورت وجود منابع مالی پروسه بسیار طولانی مدتی دارد که باید تا جای ممکن کوتاه و گرفتن مجوزها تسهیل شود.
این کار به معنای اعتماد به بخش خصوصی است و اگر موضوع اعتماد به بخش خصوصی حل شود بخش بزرگی از مسائل حل می‌شود.گرفتن مجوزها امکان‌پذیر نیست مگر در صورت یک رابطه اعتمادساز دو طرفه بین سرمایه‌گذاران و پالایش و پخش. بخشی از حل این مشکل تا حدودی به توانایی مدیران خصوصی در مذاکره با بخش‌های دولتی باز می‌گردد. در بخش خصوصی و دولتی باید فضای اعتماد و امیدبخش متقابل ایجاد شود.
فارس: پالایش و پخش چه مواردی را می‌تواند تسهیل کند و در مقابل مدیران خصوصی چه مواردی را باید رعایت کنند تا پروژهها سریع‌تر عملیاتی شوند؟
دادور: منافع شرکت و امنیت سرمایه‌گذاری شرکت‌ها باید در راستای برنامه‌های کلان کشور تعریف شود. یکی از بزرگ‌ترین عوامل تسریع‌کننده نیز اعتماد متقابل بخش حاکمیتی و بخش خصوصی است.
*به اعتماد بخش دولتی در همه زمینه‌ها نیاز داریم
فارس: دقیقا در چه مواردی پالایش و پخش باید به طرح‌های توسعه‌ای پیشنهادی از سوی پالایشگاه‌ها اعتماد کند؟ یعنی به توانایی تأمین مالی، مباحث فنی و توان اجرایی اعتماد کنند یا موضوع دیگری مد نظر شما است؟
دادور: ما به اعتماد در همه زمینه‌ها نیاز داریم. اگر استراتژی و چشم‌انداز مشخصی در اجرای طرح وجود داشته باشد باید بتواند خود بنده را توجیه کند و تا من توجیه نشوم امکان توجیه کردن پالایش و پخش و نهادهای حاکمیتی وجود نخواهد داشت.
مدیران بخش‌های حاکمیتی نیز در پخش‌های اجرایی حضور داشته‌اند. اگر ما طرح را به درستی تعریف و ارائه کنیم می‌توان با کوتاه کردن زمان بررسی و تأیید طرح‌ها را به موقع اجرایی کرد.
از طرف دیگر بازگشت سرمایه باید تضمین شده باشد مثلا اگر ما طرحی را اجرا می‌کنیم باید بازگشت سرمایه آن مطابق استانداردهای روز جهانی باشد. این مسئله درباره کل فرآورده‌ها چه یارانه‌ای یا غیر یارانه‌ای صادق است.
*طول کشیدن پروسه صدور مجوزها و تامین مالی تاثیر قابل توجهی بر کاهش سودآوری پروژهها دارد
فارس: درباره تأمین مالی برای توسعه ظرفیت لاوان چه خواهید کرد؟
دادور: ما در پروژه‌هایی که اجرا کردیم در بخش‌هایی که مربوط به بانک بود پروسه زمان‌بری از سال‌های 87، 88، 89 طی کردیم و در پایان 89 توانستیم منابع مالی را از بانک‌‌ها تحویل بگیریم.صورت‌های مالی شرکت‌ها و تطابق آن با مصوبات مجمع مشکلات تأمین مالی و محل تأمین مالی را مشخص می‌کند.
در این زمینه صندوق توسعه ملی و مانند آن باید فعال شوند و همکاری مؤثر آنها در تأمین مالی یک الزام است. پروسه‌های تأمین مالی از طریق این منابع باید کوتاه‌تر و بسیار عملیاتی‌تر باشد.
فارس: طول کشیدن پروسه صدور مجوزها یا تأمین منابع مالی و امثال آن چه تأثیری روی سودآوری پروژهها دارد؟
دادور: قطعا این تأخیرها روی سودآوری و توجیه فنی اقتصادی پروژهها تأثیر قابل توجهی دارد. وقتی یک پروژه را تعریف می‌کنید شاید اگر امسال آن را اجرا کنید سودآور باشد اما سال آینده یا دو سال بعد سودآور نباشد یا توجیه اقتصادی نداشته باشد.
کما اینکه قیمت نفت خام، فرآورده، حجم پالایش خوراک در کشور و امثال آنها روی این توجیه اقتصادی تأثیر دارد. وقتی طرحی تعریف می‌شود اخذ مجوز و عملیات اجرایی آن باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن عملیاتی شود تا توجیه این طرح حفظ شود.
فارس: برنامه جدیدی برای توسعه لاوان ندارید؟
دادور: در حال اخذ موافقت اصولی از پالایش و پخش هستیم با برنامه‌ریزی تلفیقی پالایش و پخش نامه‌نگاری می‌کنیم که اگر مورد موافقت آنها قرار بگیرد باید موافقت هیأت مدیره شرکت را نیز برای این کار دریافت کنیم.
یکی از برنامه‌های ما افزایش ظرفیت پالایشگاه است که ما مینی ریفاینری را برای این کار بسیار مناسب می‌دانیم. بر اساس مذاکرات و بررسی‌هایی که داشته‌ایم روی پالایش نفت خام، میعانات گازی و ترکیبی از نفت خام و میعانات کار می‌کنیم.
سیستم‌های جدید mini refinery را در نظر گرفته‌ایم که با حداقل سرمایه‌گذاری بتواند فرآورده‌هایی با ارزش افزوده بالا تولید کند. طرح دیگری داریم که بتوانیم از محصولات میان تقطیر مانند نفتای مازاد، فرآورده‌های با ارزش افزوده بالا مانند محصولات پتروشیمی یا دیگر آروماتیک‌ها تولید کنیم. طرح دیگری نیز در خصوص تولید قیری و روغن صنعتی در لاوان داریم که همه آنها را به پالایش و پخش ارائه کرده‌ایم.
فارس: میزان سرمایه‌گذاری برای تولید این محصولات را چه میزان برآورد کرده‌اید؟
دادور: به صورت حدودی احتمالا به 400 تا 500 میلیون دلار سرمایه‌گذاری نیاز داریم. ما امیدواریم اگر بتوانیم مجوزها را سریع‌تر اخذ کنیم نرخ بازگشت سرمایه‌ها حداکثر 24 ماه باشد.با این پروژهها جلوی خام‌فروشی نفتا و فروش نفت کوره را بدون ارزش افزوده می‌گیریم.
مینی ریفاینری‌های ما هم بنزین و گازوئیل را با استاندارد روز یورو 4 تولید خواهد کرد. طرحی که ما روی آن کار می‌کنیم و به ما پیشنهاد شده 85 درصد از خوراک را به فرآورده‌های با ارزش مانند بنزین و گازوئیل تبدیل می‌کند. البته ما در حال بررسی این پیشنهاد هستیم تا ببینیم این ادعا واقعی است یا نه اما برای پالایش 20 هزار بشکه در روز خوراک این واحد را پیش‌بینی کرده‌ایم.
