از الف تا ی طرح تولید بنزین در پتروشیمی ها

به گزارش نفت ما، به دنبال اعمال این تحریم‌ها دولت دهم تصمیم به تولید بنزین به صورت ضربتی از طریق مجتمع‌های پتروشیمی گرفت. قانون تحریم همه‌جانبه ایران در سال 1389 به تصویب کنگره آمریکا رسید. این تحریم‌ها، آمریکا را قادر می‌ساخت تا شرکت‌های خارجی که به ایران بنزین و دیگر فرآورده‌های نفتی پالایش شده را صادر می‌کنند، مجازات کند. در سال ‍1389 در حالی که ایران چهارمین صادرکننده بزرگ نفت در جهان و دومین در اوپک بود، ظرفیت پالایش نفت به اندازه کافی برای پاسخ‌گویی به تقاضای خود را نداشت، وبر اساس گزارش‌ها 40 درصد بنزین و 11 درصد سوخت گازوئیل مصرفی خود را وارد می‌کرد. ایران به دنبال دو برابر کردن ظرفیت تولید بنزین تا 480 هزار متر مکعب در روز تا سال 2012 میلادی بود، که در آن نقطه این احتمال وجود داشت تبدیل به یک صادر کننده خالص بنزین شود. پیش از تصویب تحریم بنزین علیه ایران، مسعود میر‌کاظمی، وزیر نفت وقت، اجرای طرح ضربتی افزایش تولید بنزین یا همان طرح تولید بنزین از طریق واحدهای پتروشیمی را اعلام کرده بود. وی اعلام کرد: ما در مرحله اول این طرح همه واحدهای پتروشیمی را درگیر نکرده‌ایم و تولید را با14 میلیون لیتر در روز شروع کرده‌ایم که با در نظر گرفتن 44 میلیون لیتر تولید فعلی پالایشگاه‌ها، توان تولید بنزین داخلی به 58 میلیون و 500 هزار لیتر در روز می‌رسد که به این ترتیب جمهوری اسلامی عملاً موضوع تحریم بنزین را بی اثر می‌کند. این طرح در 3 مجتمع پتروشیمی بوعلی، بندر امام خمینی و پتروشیمی برزویه کلید خورد و تولید بنزین در پتروشیمی‌ها دست کم تا تابستان سال 1392 ادامه یافت. طرح ضربتی افزایش تولید بنزین به دنبال افزایش تحریمهای بین‌المللی در 6 مجتمع پتروشیمیایی شازند اراک، جم، برزویه (نوری)، امیر کبیر، واحد آروماتیک بندر امام و بوعلی سینا با ظرفیت تولید روزانه 15 تا 17 میلیون لیتر بنزین و 9 میلیون لیتر گازوئیل آغاز شد. البته با اجرای فاز اول هدفمندی یارانه‌ها و سهمیه بندی بنزین، مصرف بنزین در کشور کاهش یافت و در نتیجه مقدار نیاز به واردات این محصول نیز کاهش محسوسی داشت. با این حال، میزان تولید پاسخگوی همان نیاز هم نبود.کیفیت بنزین پتروشیمیایی استاندارد بودن یا نبودن بنزین پتروشیمیایی و تاثیر آن بر آلودگی، موافقان و مخالفانی جدی در کشور داشته است. آلودگی هوای بی سابقه در پاییز 89، هیچ متهم ردیف اولی غیر از "بنزین" نداشت. هرچند که در رده‌های بعدی، ترددهای زیاد و بی مورد مردم در کنار پایداری زجرآور هوا نشسته بودند، اما تا حدی شایعه بنزین بی‌کیفیت در شهر جدی بود که وزیر نفت و بخشی از مدیران دولتی وادار شدند از دستاورد جدید بخش نفت ایران، تمام قد، حمایت کنند. این درحالی بود که مردم در کنار مدیران شهری و بسیاری از کارشناسان غیردولتی، بنزین و بنزن موجود در بنزین تولیدی در پتروشیمی‌ها را مسبب نفس تنگی تهران در آذر 1389 می‌دانستند. اما حمایت‌های بی چون و چرای دولت از کیفیت بنزین ایرانی، با یک اظهار نظر وزیر بهداشت، خدشه دار شد. مرضیه وحید دستجردی که سابقه داشته است در برخی موارد، موضع صریحی داشته باشد، این بار در تاریخ 11 دی 1389درباره بنزن موجود در بنزین ها، اظهار نظر مبهمی داشت: "موضوع بالا بودن میزان بنزن در بنزین‌های داخلی را باید بررسی کنیم و بعد از تحقیق نتیجه را اعلام می‌کنیم." و در ادامه افراد و مراکز مختلف داخلی و بین‌المللی به اظهار نظر در این مورد پرداختند. مرکز مطالعات کنگره آمریکا، در گزارشی به قلم کنت کتزمن، کارشناس امور خاورمیانه در همان زمان نوشت: ایران با اختصاص دست کم دو کارخانه پتروشیمی به پروژه تولید بنزین، که بر اساس فرایند اولیه تولید بنزن طراحی شده، میزان تولید داخلی خود را نیز افزایش داده است. گزارش‌ها اعلام کرده‌اند که مصرف این بنزین، همانطور که انتظار می‌رفت، منجر به افزایش چشمگیر آلودگی هوا در تهران شد. فریبرز پناهی -مجری طرح تولید بنزین پتروشیمیایی- در مصاحبه‌ای که در تاریخ 22 شهریور 1389 انجام شد؛ درباره‌ درصد بالای ترکیبات آروماتیکی در این بنزین‌ها چنین گفت: در این واحد بنزینی تولید می‌شود که ترکیبات آروماتیکی آن تا حدودی بالا است. اما این بنزین به عنوان بنزین نهایی تحویل جامعه نمی‌شود که مردم از درصد بالای ترکیبات آروماتیکی آن نگران باشند. در واقع این بنزین وارد واحد پول پالایشگاه‌های دیگر می‌شود و با بنزین اکتان پایین ترکیب شده و یک بنزین استاندارد با درصد مواد آروماتیک پایین و اکتان نرمال تولید می‌شود که با استاندارد یورو نیز مطابقت دارد. اما وی پس از یک سال؛ آلوده بودن بنزین تولیدی را تایید کرد و طی مصاحبه‌ای دلیل آلودگی بنزین پتروشیمیایی را چنین عنوان کرد که: روند اجرایی تولید بنزین در مجتمع‌های پتروشیمی بدون استفاده از روند اصلاح و بهسازی بود. طرح بنده این نبود که استفاده کردند. در واقع همان چیزی که در پتروشیمی‌ها تولید می‌شد را بدون هیچگونه روند اصلاحی و رساندن آن به استانداردهای روز تحویل پالایشگاه‌ها می‌دادند. حمایت مسئولان وقت از بنزین پتروشیمی فرید عامری، مدیرعامل وقت شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، در تاریخ 9 مهر 1389 در مورد کیفیت بنزین تولیدی در مجتمع‌های پتروشیمی بیان داشت: بنزین و گازوییل تولیدی در مجتمع‌های پتروشیمی استاندارد بوده و استفاده از آنها هیچ مشکلی برای خودروها ایجاد نمی‌کند. بنزین تولیدی در مجتمع‌های پتروشیمی با عدد اکتان 95 تا 110، به برخی پالایشگاه‌ها از جمله آبادان و بندرعباس ارسال و به جای بنزین وارداتی به بنزین تولیدی این پالایشگاه‌ها برای تنظیم عدد اکتان افزوده می‌شود. همه کنترل‌های لازم روی فرآورده‌های تولیدی پالایشگاه‌ها پیش از عرضه به مشتریان انجام می‌شود. در صورت مغایرت کیفیت این فرآورده‌ها با استانداردهای شرکت ملی پالایش و پخش، از تحویل و توزیع آنها در کشور جلوگیری می‌شود. عسکر جلالیان، عضو کمیسیون انرژی مجلس در آبان ماه سال 89 درباره این نوع بنزین هشدار داد: بنزینی که در پالایشگاه‌ها به شکل غیر استاندارد تولید می‌شود، سرطان‌زا است و اگر این بنزین سرطان‌زا در اختیار مردم قرار بگیرد مردم را به صورت حاد تری درگیر می‌کند و هزینه تمام شده آن برای کشور نیز بالاتر است. اگر با کمبود بنزین مواجه شویم به مردم فشار می‌آید و با نارضایتی آنها مواجه خواهیم شد. اما بحران نارضایتی مردم قابل مدیریت و کنترل است و نهایتاً با عصبانیت آن‌ها رو به رو هستیم که خطرش کمتر از این است که مردم را در معرض خطر سرطان و مرگ قرار دهیم. 100 روز پس از تولید بنزین در پتروشیمی ها، عبدالحسین بیات معاون وزیر نفت اعلام کرد که: "با حذف بنزن از چرخه تولید بنزین در برخی مجتمعها مشکل آلودگی آن هم به سرعت مرتفع شده است". پیشتر نیز سیدمسعود میرکاظمی وزیر نفت شایعه آلودگی هوای تهران در اثر بنزین تولیدی در داخل را تکذیب و این شایعه را حربه تحریم کنندگان در برابر رسیدن کشور به خودکفایی بنزین ارزیابی کرده بود. این در حالی بود که عسگر جلالیان و غلامعلی میگلی‌نژاد اعضای کمیسیون انرژی مجلس هشتم، محسن نریمان، عضو کمیسیون عمران و محمدرضا رضایی، عضو کمیسیون بهداشت درباره غیراستاندارد بودن بنزین و نقش آن در آلودگی هوای تهران و شهرهای دیگر کشور سخن گفته بودند. خسرو دانشجو، سخنگوی وقت شورای شهر تهران در تاریخ 21 آذر 1389، اظهار داشت: اخبار کذبی مطرح شد مبنی‌بر اینکه شورای شهر کیفیت بنزین تولید داخل کشور را مورد انتقاد قرار داده‌است درحالی که شورا و نمایندگان آن همچنان دست تمام زحمت‌کشان کشور را که فعالیتشان منجر به قطع وابستگی به سایر کشورها شده را می‌بوسد. اینکه اعلام می‌شود آلودگی هوا به دلیل بنزین تولید ایران است کذب محض بوده و شخص بنده در این مورد هیچ مصاحبه‌ای انجام نداده‌ام. سید عماد حسینی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس هشتم در تاریخ 17 آذر 1389 در این مورد گفت: تولید بنزین در پتروشیمی در بلندمدت علاوه بر اثرات زیست‌محیطی، نتایج دیگری هم دارد. ترکیباتی که برای بنزین تولید می‌شود، پتروشیمی‌ها را هم تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، چون این ترکیبات باید خاص مواد پتروشیمی باشد. استخراج فرآورده‌های سوختی از پتروشیمی، واکنش معکوس است که تبعات خاص خود را به لحاظ شیمیایی و فیزیکی خواهد داشت، که یکی از آن‌ها می‌تواند اثرات زیست‌محیطی باشد. اما اثر این بنزین‌ها بر آلودگی‌های اخیر هنوز اثبات نشده است. محسن نریمان نایب رئیس فراکسیون عمران در تاریخ 16 آذر 89 در مورد آلودگی غیرعادی هوای تهران اظهار داشت: آلودگی هوای تهران در یک روال غیر عادی افزایش یافته است. تولید بنزین غیر استاندارد از یک طرف و از طرف دیگر بها ندادن به طرح هایی که برای توسعه مترو در نظر گرفته شده است موجب تشدید آلودگی هوا شده است. در اینجا سوالی مطرح است و آن این است که آیا بنزینی که تولید می‌شود استاندارد است؟ کارشناسانی که به بررسی علل آلودگی هوا می‌پردازند آیا تاثیرات بنزین مورد مصرف را که از استانداردهای لازم خارج شده بر بیماران قلبی و عروقی می‌دانند؟ بنزین‌های غیر استانداردی که در تهران استفاده می‌شود موجب افزایش آلودگی هوا شده است. علیرضا ضیغمی، معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران در دولت دهم در تاریخ 16 آذر 1389 نسبت به اظهارات فوق این گونه واکنش نشان داد: افزایش آلودگی هوای تهران به دلیل تولید و توزیع بنزین غیراستاندارد و بی کیفیت در مجتمع‌های پتروشیمی ایران فرافکنی و دروغ بزرگ رسانه‌های بیگانه است. بنزین سوپر تولید شده در این مجتمع‌ها از نظر کیفیت فراتر از بنزین وارداتی است. سیدمسعود میرکاظمی، وزیر نفت دولت دهم در تاریخ 16 آذر 1389 نیز نسبت به اظهار نظرهای فوق این گونه عکس العمل نشان داد: با تولید بنزین در مجتمع‌های پتروشیمی کشور و کاهش قیمت این فرآورده در منطقه خلیج فارس به دلیل خرید نکردن ایران، رسانه‌های بیگانه با اظهار بی اطلاعی از فعالیت‌های انجام شده برای تولید بنزین در مجتمع‌های پتروشیمی در ایران اعلام کردند به دلیل کیفیت پایین بنزین تولید شده در این مجتمع‌ها و عرضه آن، آلودگی هوا در ایران افزایش یافته است. میزان بنزینی که در پتروشیمی‌ها تولید می‌شود با اکتان بسیار بالا و بین98 تا 100 و بسیار مطلوب تر از بنزین خارجی وارداتی است. اختلاف نظر بین استاندارد بودن یا نبودن بنزین بر سر عدد اکتان یا جنس ماده افزودنی برای بالا بردن اکتان بود. به طوری که نظام‌الدین برزگری، رئیس سازمان استاندارد در تاریخ 27 آذر 1389 اظهار نمود: بنزین تولیدی در ایران با استانداردها مطابقت دارد. اکتان بنزین‌های موجود در کشور 87 است و با استاندارد ملی مطابقت دارد. گزارش‌های ارسالی از ادارات استاندارد استانها در سراسر کشور نیز نشان می‌دهد که اکتان بنزین‌ها 87 است. براساس استانداردهایی که در کشور وجود داشته اکتان بنزین در کشور طی سالهای گذشته تغییری نکرده و بنزین مصرفی در آلودگی هوا بی تاثیر بوده است. این سخنان در حالی مطرح می‌شد که عدد اکتان بنزین اصلا ربطی به موضوع آلودگی هوا نداشت و اکتان بالای سوخت، تنها موجب بهتر کار کردن موتور خودروها می‌شود. در همین راستا دکتر سید حمید حسینی در میزگردی گفت: الان اکتان بنزینی که عرضه می‌شود بالاست. گفتن اینکه اکتان بنزین بالاست، مشکلی را حل نمی‌کند. ما می‌گوییم مشکل ما این است که شما دارید از آروماتیک استفاده میکنید. بنزینی خوب است که دارای آروماتیک نباشد یا حداقل آروماتیک در آن باشد. استانداردهای جهانی زیر یک درصد آروماتیک را اجازه می‌دهد که در بنزین باشد. سیروس سازدار نماینده مرند و جلفا و عضو کمیسیون انرژی مجلس هشتم در تاریخ 4 آبان 1390 نسبت به فاصله کیفیت بنزین تولیدی کشور با استانداردهای بین‌المللی ابراز نگرانی و‌ تصریح کرد:‌ مسئولان صنعت نفت ایران طرح‌هایی را برای افزایش سطح کیفی بنزین تولیدی در ایران اجرا کرده‌اند که متاسفانه موفقیت‌آمیز نبوده است و اگر در این شرایط از واردات بنزین جلوگیری شود کیفیت بنزین مصرفی در ایران با افت چشمگیری روبه‌رو خواهد شد. وی با بیان این که با فرارسیدن فصل سرما و امکان ایجاد پدیده وارونگی دما احتمال افزایش آلودگی هوا در کلان‌شهرها وجود دارد،‌ گفت: استاندارد نبودن بنزین تولیدی در داخل یکی از علت‌های آلودگی هوا در کلان‌شهرها است و این موضوع در زمان به وجود آمدن پدیده وارونگی دما به آلوده شدن هوا شتاب می‌بخشد. یوسف رشیدی مدیرعامل وقت شرکت کنترل کیفیت هوای تهران در تاریخ 18 تیر 1392 با اشاره به اظهارات مدیرعامل شرکت پتروشیمی مبنی بر این که این شرکت همچنان تأمین کننده بنزین پالایشگاه هاست گفت: از آنجایی که پتروشیمی ترکیباتی مانند بنزن، تولوئن و زایلن که سرطان زاست تولید می‌کند؛ این بدان معنی است که وزارت نفت رسماً اعلام کرده که از ترکیبات سرطان زا به عنوان افزودنی سوخت استفاده می‌کند. وی با بیان این مطلب افزود: شاید افزودن چنین ترکیباتی موجب احتراق بهتر سوخت و بنزین شود اما در تمام دنیا استفاده از آنها به دلیل مشکلاتی که برای سلامت مردم به بار می‌آورد به عنوان افزودنی به سوخت یا اکتان افزا ممنوع است. رشیدی اظهار داشت: البته اینکه در سوخت و بنزین، این مواد سرطان زا وجود دارد بارها از سوی کارشناسان و متخصصان هشدار داده شده که هرگز وزارت نفت زیر بار آن نمی‌رفت اما بر اساس گفته‌های مدیرعامل شرکت پتروشیمی و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران این بار رسماً اعلام کرده‌اند که پالایشگاه‌ها هم اکنون اکتان افزای بنزین را از پتروشیمی می‌گیرند. خبرگزاری مهر در تاریخ 3 آذر 92 به نقل از وزارت نفت خبر داد که این وزارت با تاکید بر اینکه تولید بنزین تا اطلاع ثانوی در مجتمع‌های پتروشیمی ادامه دارد، اعلام کرد: هم اکنون روزانه 8 میلیون لیتر بنزین تولیدی پتروشیمی‌ها پس از فرآورش در پالایشگاه‌ها در جایگاه‌های سوخت عرضه می‌شود. در حال حاضر روزانه حدود 8 میلیون لیتر ماده اولیه بنزین و حدود7 تا 9 میلیون لیتر افزودنی‌های مورد نیاز بنزین و گازوئیل مرغوب در مجتمع‌های پتروشیمی تولید شده و در اختیار شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران قرار می‌گیرد. سال گذشته (سال 1391) حدود 1/4 میلیارد لیتر بنزین و گازوئیل در مجتمع‌های پتروشیمی تولید شده و مواد تولیدی اکتان افزای بنزین و برش سنگین به منظور تولید گازوئیل به شرکت ملی پالایش و پخش نفتی تحویل شده است. همچنین سال گذشته یک میلیارد و 800 میلیون لیتر اکتان افزا برای تولید بنزین و 3/2 میلیارد لیتر برش سنگین برای تولید گازوئیل تولید شده است. سرانجام تولید بنزین پتروشیمی متوقف شد اما به مرور زمان، تولید بنزین در پتروشیمی‌ها متوقف شد. بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت دولت یازدهم در چهل و هشتمین جلسه علنی شورای اسلامی شهر تهران، در تاریخ 6 اسفند 1392 با تشریح سیاست‌های وزارت نفت برای بهبود وضعیت مصرف سوخت در کشور، اظهار داشت: از سال 93 بنزین تولیدی واحد پتروشیمی توزیع نمی‌شود. با توجه به اینکه کاهش آلودگی هوای شهر تهران یک کار ملی است باید شهرداری تهران و شورای شهر تهران مشارکت لازم را داشته باشند. وی با اشاره به آغاز عرضه بنزین پاک در برخی کلانشهرها، تصریح کرد: براساس گزارش شرکت پالایش و پخش، موادی که در بنزین پتروشیمی‌ها وجود دارد آلاینده و خارج از استاندارد هستند و قطعا در تهران دیگر این نوع بنزین توزیع نخواهد شد. مدتی بعد اداره کل روابط‌عمومی "سازمان حفاظت محیط‌زیست" با صدور اطلاعیه‌ای در تاریخ12 اردیبهشت 1393در رابطه با آلوده‌بودن بنزین‌های تولید پتروشیمی تصریح کرد: "تصمیم دولت یازدهم برای حذف بنزین پتروشیمی و همکاری وزارت نفت در جهت ارتقای استانداردهای سوخت، گامی مثبت و موثر برای ارتقای کیفیت هوا و کاهش بیماری‌ها و هزینه‌های تحمیل‌شده به مردم در سال‌های گذشته است. چنانچه هموطنان عزیز اطلاع دارند، دولت دهم برای خنثی‌کردن تحریم‌ها و تامین بنزین مورد نیاز کشور در حرکتی ضربتی و بدون برنامه‌ریزی بلندمدت اقدام به تولید بنزین پتروشیمی کرد. در این خصوص با توجه به اظهار نظرات و نامه‌های سرگشاده منتشرشده در روزهای اخیر، ذکر مطالب زیر ضروری است: 1- با مراجعه به منابع اطلاعاتی نظیر کتب مرجع مرتبط با صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، به‌راحتی قابل درک است که صنایع پتروشیمی، حلال‌های بنزن، اولئون و زایلن تولید می‌کنند. این ترکیبات بعضا خواص احتراقی (نظیر عدد اکتان) بهتری نسبت به بنزین تولیدی پالایشگاه‌ها دارند اما سرطان‌زایی آنها اثبات شده است. بنابراین در هیچ نقطه‌ای از دنیا از حلال‌های تولیدی پتروشیمی به دلیل سرطان‌زایی آن به عنوان سوخت استفاده نمی‌کنند. همچنین در داخل کشور نیز هیچ‌کدام از موسسات علمی مرتبط با نفت و گاز و پتروشیمی چنین راه میانبر، رافع مسوولیت و مضر بر سلامتی جامعه به خصوص کودکان را توصیه نمی‌کنند. 2- در ترکیب بنزین استاندارد یورو‌4 که مورد نظر سازمان حفاظت محیط‌زیست بوده، میزان بنزن یک درصد و میزان ترکیبات آروماتیک 35 درصد است. در حالی که در بنزین پتروشیمی، بنزن و آروماتیک‌ها بخش اصلی ترکیب بنزین را تشکیل می‌دهند و میزان آن بسیار فراتر از استانداردهای مورد نظر است. بر‌اساس نمونه‌های مستقیم برداشت‌شده از واحدهای توزیع بنزین شهر تهران و آنالیزهای انجام‌شده در کشور آلمان، میزان آروماتیک‌ها در بنزین پتروشیمی 6/48درصد گزارش شده است. 3- به استناد نمونه‌برداری انجام‌شده در مرکز آزمایشگاهی سازمان محیط‌زیست نیز نتایج به‌دست‌آمده حاکی از بالابودن میزان آروماتیک‌ها به مقدار 72/63 و میزان بنزن 6/98 درصد بوده است. مراکز دانشگاهی مستقلی نیز این آمار را تایید کرده‌اند. 4- بر اساس طبقه‌بندی آژانس تحقیقات سرطان (IARC) که در سال2010 انجام پذیرفته، بنزن در گروه مواد سرطان‌زا قرار داشته و در سایر مجامع علمی این امر نیز به اثبات رسیده است. 5- نتایج اندازه‌گیری هیدروکربن‌های خاص در سال‌های 1376 در تهران نشان می‌داد که غلظت آلاینده بنزن در حدود میزان استاندارد بوده است. ضمن اینکه در آن سال‌ها مشکل اصلی هوای تهران آلاینده منواکسید کربن بود. در حال حاضر به‌دلیل اعمال استانداردهای محیط‌زیست سطح منواکسیدکربن بسیار پایین‌تر از حد استاندارد است؛ اما غلظت بنزن در بعضی نقاط تهران به بالاتر از صدبرابر حد مجاز نیز می‌رسد. در صورتی که حلال‌های صنعتی از چرخه اختلاط با بنزین حذف شود به جرات می‌توان اذعان کرد که مشکل هیدروکربن‌های سرطان‌زا می‌تواند در کشور حل شود. 6- پیشنهاد می‌شود مخالفان مطالب فوق، جست‌وجویی علمی در خصوص مضرات بنزن و سایر هیدروکربن‌های حلقوی سرطان‌ زای تولیدی واحدهای پتروشیمی داشته باشند و همچنین بررسی کنند چطور امکان دارد که واحدهای پتروشیمی کشور که همگی دارای حق امتیاز خاص تولید فرآیند (License) هستند می‌توانند به جای تولید حلال‌های صنعتی، بنزین تولید کنند؟ با توجه به مستندات بالا، عدم‌رعایت استانداردهای فنی و زیست‌محیطی استفاده از بنزین تولیدشده در واحدهای پتروشیمی، اثرات نامطلوبی را بر سلامت شهروندان داشته است و می‌توان افزایش نرخ برخی از بیماری‌های صعب‌العلاج مانند سرطان را به این موضوع نسبت داد. در پاسخ به این نکته که "کیفیت بنزین پتروشیمی بهتر از برخی تولیدات پالایشگاه‌های قدیمی است" باید گفت این امر فقط در مورد عدد اکتان بالاتر بوده و این موضوع به قیمت آلایندگی بالای فرآورده موردنظر تمام ‌شده است. در شرایط کنونی که آلودگی هوا سلامت شهروندان را به مخاطره انداخته و بخش گسترده‌ای از آن به کیفیت سوخت ارتباط دارد، لازم است به جای موضع‌گیری و دفاع غیرمنطقی از وضعیت غلط گذشته و بیان موضوعات غیرکارشناسی، با همت مضاعف در جهت ایجاد محیط‌زیست سالم تلاش کنیم. تصمیم دولت یازدهم برای حذف بنزین پتروشیمی و همکاری وزارت نفت در جهت ارتقای استانداردهای سوخت گامی مثبت و موثر برای ارتقای کیفیت هوا و کاهش بیماری‌ها و هزینه‌های تحمیل‌شده به مردم در سال‌های گذشته است که این مورد سبب جلب‌اعتماد مردم به دولت خواهد شد." سعید متصدی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در تاریخ 23 فروردین 1393 گفت: تولید بنزین پتروشیمی از ابتدای امسال در کشور متوقف شد و برای جبران کمبود ناشی از حذف این بنزین، دولت مجوز وارد کردن روزانه 10 میلیون لیتر بنزین را به وزارت نفت داده است. وی گفت: بنزین پتروشیمی بنزینی است که حاوی برخی حلال هاست. در حال حاضر یک سری حلال‌ها در صنایع پتروشیمی تولید می‌شود که قابلیت سوختن دارند پیش از این برای جبران کمبود سوخت در کشور آنها را به بنزین اضافه می‌کردند. اصطلاحا این بنزین به بنزین پتروشیمی معروف بود. این در حالی است که برخی از این حلال‌ها دارای بنزن بالا و سرطانزا بودند. وی تاکید کرد: با توجه به این امر حذف بنزین پتروشیمی همواره یکی از تاکیدات سازمان حفاظت محیط زیست بود که خوشبختانه با قول مساعد وزیر نفت از ابتدای امسال تولید این نوع بنزین متوقف شد. متصدی ادامه داد: این حلال‌ها هنوز در صنایع پتروشیمی کشور تولید می‌شوند اما قرار است آنها به مصارف دیگری برسند یا صادر شوند. معاون انسانی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: بر اساس مجوز صادر شده از سوی دولت برای واردات بنزین، قرار است بنزین با استاندارد یورو 5 وارد کشور شود و با بنزین یورو‌4 تولید داخل مخلوط و سپس مصرف شود. مخلوط این دو نوع بنزین موجب بالا رفتن کیفیت بنزین تولید داخل می‌شود. وی اظهار داشت: وجود ترکیبات سرطان زا از قبیل بنزن، اتیل بنزن و ترکیبات آروماتیک در سوخت برای سلامتی انسان‌ها بسیار خطرناک است و از آنجا که برخی از این ترکیبات سرطانزا در بنزین پتروشیمی وجود داشت بنابراین انتظار می‌رود با حذف آن سلامتی مردم حفظ و وضعیت بهتری از نظر سوخت در کشور داشته باشیم. معضل آلودگی هوا ناشی از تردد خودروها و استفاده از سوخت‌های غیر استاندارد چند سالی است که گریبانگیر کلان شهرهای کشور به ویژه تهران شده است از این رو هم اکنون وزارت نفت بنزین با استاندارد یورو‌4 را در برخی از پالایشگاه‌های کشور تولید می‌کند و این بنزین در سه شهر تهران، کرج و اراک توزیع می‌شود. این روند با اولویت شهرها همچنان ادامه دارد. شکایت از میرکاظمی به خاطر بنزین آلوده اما ماجرای بنزین پتروشیمی‌ها با توقف تولید آن تمام نشد. سه وکیل دادگستری (پیمان حاج محمود عطار، علیرضا دقیقی و مصطفی ترک همدانی) یازدهم خرداد ماه 1393 با حضور در دادسرای کارکنان دولت و ارایه مستنداتی از وزیر اسبق نفت به دلیل تولید بنزین آلوده توسط پتروشیمی در زمان وزارتش شکایت کردند. این شکایت برای رسیدگی در اختیار بازپرس شعبه 15 دادسرای کارکنان دولت قرار گرفت و بازپرس نیز نمایندگان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان محیط زیست را برای ارایه دلایل خود مبنی بر آلوده بودن یا نبودن بنزین تولیدی پتروشیمی احضار کرد. مسعود میرکاظمی، وزیر اسبق نفت نیز در اعتراض به اقدام این سه وکیل دادگستری از آنان به اتهام نشر اکاذیب و تشویش اذهان عمومی به رییس قوه قضاییه شکایت کرده است. مصطفی ترک همدانی نماینده حقوقی سازمان محیط زیست کشور در تاریخ 14 مرداد 1393 با حضور در شعبه 15 دادسرای کارکنان دولت، اسناد و مدارک آلوده بودن بنزین تولید پتروشیمی در دولت گذشته را ارایه کرد. مصطفی ترک همدانی یکی از سه وکیل شاکی در پرونده شکایت از وزیر اسبق به دلیل تولید بنزین‌های آلوده و سمی در زمان وزارتش، با اعلام این مطلب گفت: نماینده حقوقی سازمان محیط زیست پیرو احضار شعبه 15 دادسرای کارکنان دولت مبنی بر اعلام نظر این سازمان در خصوص آلوده بودن یا نبودن بنزین تولید پتروشیمی، در شعبه بازپرسی حاضر و لایحه‌ای را ارائه کرد. وی اضافه کرد: در این لایحه، محیط زیست طی اسنادی اعلام کرده که میزان آروماتیک، الفین و بنزن موجود در جایگاه‌های عرضه سوخت در سال 91 بسیار زیاد بوده و در سال92 کاهش چشمگیری داشته است. به گفته ترک همدانی، محیط زیست از آنالیز نمونه‌های برداشتی از جایگاه‌های عرضه سوخت شهرآرا، فشم، شوش، کاشانی، امام حسین (ع)، پاسداران و مرزداران و مقایسه میزان آروماتیک، الفین و بنزن این جایگاه‌ها در سال‌های91 و 92 به این نتیجه رسیده است. بحثی تخصصی با زمینه‌های سیاسی بحث تولید بنزین از پتروشیمی‌ها یک مبحث کاملا تخصصی و کارشناسی است ولی متاسفانه طی ماههای اخیر زمینه‌های سیاسی، دامن گیر این زمینه کاملا تخصصی شده است و به وادی مجادلات ملال آور سیاسی و جناحی کشیده شده است. از آنجا که این موضوع با سلامت مردم به طور مستقیم در ارتباط بوده است انتظار می‌رفت که حداقل در این زمینه با توجه به حساسیت موضوع، در فضایی کارشناسی و تخصصی و به دور از هیجانات کاذب به آن رسیدگی شده و نتیجه حاصله به طور شفاف، صریح و سریع به مردم اطلاع رسانی می‌شد که متاسفانه تاکنون چنین چیزی کمتر رخ داده است. با توجه به اخبار مختلف که در سایت‌ها و روزنامه‌ها مطرح شده است که رشد سرطان و بیماری‌های صعب العلاج در ایران در طی سالهای اخیر رشد عجیب و بی سابقه‌ای داشته است، این موضوعات بسیار نگران کننده بوده و از مسئولین محترم قوه قضائیه و دستگاه‌های نظارتی همانند مجلس شورای اسلامی و سازمان بازرسی کل کشور و... انتظار می‌رود که با توجه به مسئولیت‌های نظارتی محوله و مرتبط با شرح وظایفشان به دور از هیجانات و در فضایی کاملا کارشناسی و تخصصی و بر مبنای قانون اساسی به این موضوع رسیدگی نموده و نتیجه حاصله را بسیار صریح و شفاف به مردم گزارش دهند و در صورت وقوع تخلف احتمالی از سوی افراد و سازمان ها، افراد و ارگان‌های متخلف را بر اساس قانون مجازات کنند و از افراد و سازمان هایی که وظایفشان را درست و مسئولانه به انجام رسانده‌اند اعاده حیثیت و تقدیر و تشکر به عمل آورند.

از "الف" تا "ی" طرح تولید بنزین در پتروشیمی ها